Een isolatiebedrijf en een opdrachtgever komen overeen dat de gehele woning geïsoleerd wordt. Onderdeel van de overeenkomst is het isoleren van 78 m2 dak à € 7.500. Tijdens de werkzaamheden volgt een aanvullende offerte voor het verwijderen van bestaande isolatie, aanbrengen van nieuwe isolatie, voorbereidingen voor PUR-spuiters, opruimen en verwijderen van buizen, voor € 9.815.
Na oplevering ontstaat een discussie over de betaling van dit meerwerk. De rechtbank oordeelt dat het meerwerk niet vergoed hoeft te worden, omdat:
- de opdrachtgever er niet bedacht hoefde te zijn op dit meerwerk, nu verzocht is om de gehele woning te isoleren;
- het isolatiebedrijf niet voorafgaand aan het uitvoeren van het meerwerk duidelijk en gespecificeerd heeft gewaarschuwd voor het meerwerk en de extra kosten;
- het isolatiebedrijf, ondanks de uitgebrachte offerte, niet heeft bewezen dat de opdrachtgever opdracht heeft gegeven voor de uitvoering van het meerwerk.
De wettelijke regeling
De wet bepaalt in art. 7:755 BW: “In geval van door de opdrachtgever gewenste toevoegingen of veranderingen in het overeengekomen werk kan de aannemer slechts dan een verhoging van de prijs vorderen, wanneer hij de opdrachtgever tijdig heeft gewezen op de noodzaak van een daaruit voortvloeiende prijsverhoging, tenzij de opdrachtgever die noodzaak uit zichzelf had moeten begrijpen.”
Uit dit wetsartikel volgt een drietal vereisten:
- sprake moet zijn van toevoegingen of veranderingen in het overeengekomen werk;
- de aannemer moet de opdrachtgever tijdig hebben gewezen op (c.q. gewaarschuwd voor) de kosten voor het meerwerk;
- de opdrachtgever moet hiervoor opdracht hebben gegeven.
In een procedure moet de aannemer bewijzen dat aan deze vereisten is voldaan. Dat betekent dat de aannemer veelal moet bewijzen dat:
- het meerwerk geen onderdeel is van de overeengekomen werkzaamheden;
- hij voorafgaand aan het uitvoeren van de werkzaamheden een gespecificeerde meerwerkfactuur heeft verstrekt, en;
- de opdrachtgever opdracht heeft gegeven voor de uitvoering van dit meerwerk.
De tenzij-bepaling
Er is gelukkig een ‘escape’. Art. 7:755 BW bepaalt namelijk dat de aannemer alsnog aanspraak kan maken op vergoeding van meerwerk als hij niet heeft gewaarschuwd voor de prijsverhoging, maar de opdrachtgever de noodzaak van de prijsverhoging uit zichzelf had moeten begrijpen. Deze tenzij-bepaling is een ‘ultimum-remedium’ en een beroep daarop moet (en kan) worden voorkomen. De aannemer moet bij een beroep op de tenzij-bepaling bewijzen dat de opdrachtgever wist of behoorde te weten dat aan het meerwerk extra kosten verbonden waren. Die beoordeling hangt grotendeels af van de deskundigheid van de opdrachtgever. Bij particuliere opdrachtgevers slaagt een beroep op de tenzij-bepaling meestal niet.
Toepassing in de praktijk
Voor de praktijk betekent bovenstaande dat drie stappen moeten worden gevolgd om aanspraak te maken op meerwerk en om discussies te voorkomen.
Ten eerste moet de aannemer zijn werkzaamheden gespecificeerd omschrijven in een offerte. Bij meerwerkdiscussie kan dan worden bewezen dat die extra werkzaamheden geen onderdeel zijn van de overeenkomst.
Ten tweede moet de aannemer een schriftelijke en gespecificeerde meerwerkofferte aan de opdrachtgever sturen, vóórdat hij het meerwerk uitvoert. Daarmee kan worden bewezen dat de aannemer uitdrukkelijk en gespecificeerd heeft gewaarschuwd voor het meerwerk.
Ten derde moet de opdrachtgever schriftelijk (per e-mail of door ondertekening van de offerte) de opdracht voor het meerwerk bevestigen. Zo kan achteraf worden bewezen dat de opdrachtgever opdracht heeft gegeven.
Conclusie
Bij de uitvoering van werkzaamheden kan het voorkomen dat extra werkzaamheden nodig zijn. Het is in dat geval niet verstandig om deze werkzaamheden zomaar uit te voeren zonder voorafgaande schriftelijke opdracht van de opdrachtgever. Zorg vóór de uitvoering van meerwerk altijd dat je als aannemer kan bewijzen, dat:
- het meerwerk geen onderdeel was van de oorspronkelijke overeenkomst, en;
- je een gespecificeerde offerte hebt verstrekt, en;
- de opdrachtgever opdracht heeft gegeven voor het meerwerk.
