Het risico van inbreuk: directe bedreiging voor je onderneming
Een inbreuk op intellectuele eigendomsrechten is vaak een directe bedreiging voor je onderneming. Het kan leiden tot omzetverlies, reputatieschade en afbreuk aan je merk of verwatering van je innovatie. Juist op het moment dat je merkt dat een concurrent jouw merk of ontwerp zonder toestemming gebruikt, wil je als ondernemer direct kunnen ingrijpen om verdere schade te voorkomen. Het risico bestaat immers dat de inbreukmaker snel handelt: producten worden snel nagemaakt en verkocht, en je positie op de markt wordt verder aangetast. Snel en doeltreffend optreden is dan essentieel om je rechten te beschermen en je concurrentiepositie veilig te stellen. In zulke gevallen biedt het zogenoemde verzoek ex parte uitkomst.
Wat is een verzoek ex parte?
Een verzoek ex parte is een verzoek aan de voorzieningenrechter om een onmiddellijke voorziening (meestal een verbod) te treffen tegen een vermeende inbreukmaker. Ex parte betekent dat de inbreukmaker in beginsel niet wordt gehoord alvorens de rechter het verzoek toewijst. In Nederland kennen we een dergelijke procedure ook bij conservatoire beslaglegging. Het verzoek ex parte is neergelegd in artikel 1019e van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Het instrument is bedoeld voor situaties waarin spoed geboden is en uitstel tot onherstelbare schade zou leiden voor de houder van een intellectueel eigendomsrecht (zoals een merk, model of auteursrecht). Nu de inbreukmaker niet gehoord wordt, is het verrassingseffect vaak groot. Bovendien kan de rechter aanvullende maatregelen toestaan, zoals bewijsbeslag of monsterneming, zodat je ook in een latere procedure sterker staat.
Bij een verzoek ex parte toetst de rechter op een strenge wijze of sprake is van spoedeisendheid (het moet gaan om een situatie waarin uitstel daadwerkelijk tot onherstelbare schade kan leiden) en of de inbreuk voldoende aannemelijk is onderbouwd. Het vereiste van spoedeisendheid kennen we ook in kortgedingprocedures. Bij een verzoek ex parte wordt dit vereiste strenger gehanteerd. In een ex parte-procedure kan uitsluitend een verbod worden gevraagd. Voor nevenvorderingen (zoals bijvoorbeeld schadevergoeding) is een aparte procedure vereist. Wel kunnen er dwangsommen worden verbonden worden aan het verbod, om de naleving daarvan af te dwingen.
Wees voorbereid voor een verzoek ex parte
De praktijk leert dat rechters streng toetsen: alleen als je IE-rechten goed zijn geregistreerd en je snel en overtuigend bewijs van inbreuk kunt leveren, maak je kans op een ex parte-verbod. Het is dus van groot belang om je IE-portefeuille op orde te hebben, bewijsmateriaal direct vast te leggen en tijdig juridisch advies in te winnen. Dat tegenwoordig veel verkoop en promotie plaatsvindt via internet en social media maakt het vaak makkelijker om bewijs te vergaren.
Ex parte in de praktijk: Labubu-verboden tegen Jumbo en AH Franchise
In de recente Labubu-zaken bij de rechtbank Den Haag zijn twee ex parte-beschikkingen gewezen die illustratief zijn voor de kracht van deze voorziening. In de eerste beschikking (C/09/688942 KG RK 25-1004), gericht tegen Jumbo Supermarkten, werd aan de rechthebbende Pop Mart een direct verbod opgelegd om de verkoop van namaak-Labubu’s (speelgoed poppetjes) te staken, versterkt met een aanzienlijke dwangsom. Daarnaast werd verlof verleend voor bewijsbeslag en monsterneming, zodat Pop Mart haar rechten effectief kon handhaven en bewijsmateriaal veilig kon stellen voor eventuele vervolgprocedures.
In een vergelijkbare beschikking (C/09/689039 KG RK 25-1018) tegen diverse Albert Heijn Franchise-ondernemers werd eveneens een ex parte-verbod opgelegd, met soortgelijke aanvullende maatregelen zoals bewijsbeslag en dwangsommen, waarmee de rechter onderstreepte dat ook franchisenemers snel en krachtig kunnen worden aangepakt bij IE-inbreuk. Beide uitspraken tonen aan dat de rechter – mits spoedeisendheid en aannemelijkheid van de inbreuk overtuigend zijn onderbouwd – bereid is om direct in te grijpen en ondernemers effectieve bescherming te bieden tegen namaakproducten.
Samengevat: bescherming van IE is bescherming van je onderneming
Voor ondernemers is het beschermen van intellectueel eigendom van essentieel belang. Het stelt je in staat om je investeringen te verzilveren, je concurrentiepositie te behouden en snel op te treden bij inbreuk. De ex parte-voorziening is daarbij een krachtig juridisch instrument dat – mits goed voorbereid – direct resultaat kan opleveren.
